PATENT FORAMEN OVALE (PFO) NEDİR?

Anne rahmindeki bebeklerin tamamında kalbin kulakçıkları arasında tünel şeklinde bir yapı vardır. Anneden gelen oksijen içeriği yüksek kanın kalbin sağ kulakçığından sol kulakçığına oradan da bebeğin beynine ulaşmasını sağlayan ve foramen ovale olarak adlandırdığımız bu tünelciğin gebelik boyunca açık kalması bebeklerin sağlığı için oldukça önemlidir. Foramen ovale tünelciği önemli doğuştan kalp hastalığı olan bazı bebeklerin anne rahminde ölmesini de engeller. Anne rahminde kalbin sağ kulakçığının basıncı soldan fazla olduğundan foramen ovale’den geçiş sağdan sola doğrudur. Doğumdan sonra bebeğin soluk alıp vermeye başlamasıyla sağ kulakçık basıncı sol kulakçık basıncından daha düşük hale gelir. Artan sol kulakçık basıncı tünelciğin septum primum denilen kısmını iterek tünelcikten kan geçişini engeller. İlerleyen haftalarda tünelciği oluşturan yapılar birbirine yapışır ve tam kapanma gerçekleşir. Bazı bebeklerde bu yapışma daha geç olur. İnsanların %20-25’inde ise bilinmeyen sebeplerle yapışma hiçbir zaman gerçekleşmez ve tünelcik ömür boyu açık (patent) kalır. Foramen ovale’nin açık kalmasını patent foramen ovale (PFO) olarak adlandırıyoruz. PFO doğuştan kalp hastalığı olarak kabul edilmez. Anne rahminde bütün bebeklerde olan bir oluşumun kapanmaması durumudur.

Patent Foramen Ovale Hangi Şikayetlere Neden Olur?

Doğum sonrası PFO’dan geçiş soldan sağa doğrudur. Bebek ağlayınca ve ıkınınca kalbin sağ kulakçığının basıncı solu geçer. Bu da kan akımının geçici olarak sağdan sola dönmesine ve kirli kanın temiz kan tarafına geçmesine yol açar. Bebekte bu sırada morarma ve surat renginde kararma gözlenebilir. Ağlama ve ıkınma durunca bebeğin rengi tekrar normalleşir. Bu, PFO’da beklenen bir durumdur ve endişelenmeye gerek yoktur. PFO; nefes darlığı, yetersiz tartı alma, çabuk yorulma veya sık enfeksiyon geçirmeye yol açmaz. PFO’nun muayene bulgusu da yoktur. Herhangi bir sebeple ekokardiyografi yapılanlarda cihaz yardımıyla saptanan bir durumdur.

Patent Foramen Ovale Herhangi Bir Soruna Yol Açar mı?

Foramen ovale’si açık kalan insanlarda tünelcikten soldan sağa geçen kan akımı çok az olduğundan kalbin iş yükü artmaz. Bu kişiler isterlerse profesyonel sporcu bile olabilirler. Bununla birlikte, PFO’su olan erişkin hastalarda çok nadiren geçici morarma atağı görülebilir. Bacaktaki varislerde veya diğer toplardamarlarda oluşan kan pıhtısının anlık sağdan sola akım nedeniyle kalbin sol tarafına geçmesi ve diğer organlarda bazı sorunlara yol açması da teorik olarak mümkündür. Yapılan bazı araştırmalarda PFO’su olanlarda migren ve inme sıklığı fazla bulunmasına rağmen, yürütülen daha kapsamlı bilimsel araştırmalar PFO ile bu hastalıklar arasında bir neden-sonuç ilişkisi saptamamıştır. Ayrıca, geçirdiği inme nedeniyle PFO’su kapatılan bazı hastalarda PFO’dan bağımsız olarak inme ataklarının tekrarladığı gözlenmiştir.

Patent Foramen Ovale’si Olan Çocukların İzlemi Nasıldır?

Kalbinde PFO’ya eşlik eden bozukluğu olmayan çocuklarda endişelenecek bir durum yoktur. Ekokardiyografiyle incelenseler çevremizdeki eş, dost ve akrabalarımızın %20-25’inde PFO saptanması şaşırtıcı olmayacaktır. Birçok insan PFO’su olduğunu bile bilmeden normal şekilde yaşamlarını sürdürmekte ve PFO ile alakasız nedenlerle vefat etmektedir. PFO ile ilişkili olabilen, yukarıda bahsedilen nadir durumlardan emin olmak için tespit edilen PFO’nun kapanıp kapanmadığını bilmek uygun bir yaklaşım olacaktır. Her ne kadar önemsiz bir durum olsa da, PFO’nun kapandığını bilmek anne ve babaların içlerini rahatlatacağından yaşamın ilk birkaç yılında ekokardiyografi ile aralıklı değerlendirme yapılmalıdır. Çocuğun foramen ovale’si açık kalsa bile çok büyük olasılıkla herhangi bir sorun yaşamayacağı ve tedavi gerektiren bir durum gelişmeyeceği unutulmamalıdır.

Patent foramen ovalesi olsun veya olmasın, sebebi bilinmeyen inme veya başka bir embolik olay yaşayanlarda güncel bilgiler öncelikli olarak kan sulandırıcı ilaçlarla tedavi önermektedir. Toplardamar sisteminde kanıtlanmış pıhtı odağı olan ve ilaç tedavisine rağmen inme atakları tekrarlayan PFO’lu hastalarla, pozisyonel morarma atağı yaşayan çok az sayıdaki bireyin PFO’ları kasıktan girilerek ameliyatsız yöntemle kapatılabilir.